Niecodzienna uroczystość odbyła się 10 października 1981 roku w Piotr­kowie Trybunalskim. Na pozór nic nadzwyczajnego: otwarcie planeta­rium; w ostatnich latach mieliśmy w Polsce kilka takich wydarzeń, które zapoczątkowała słynna akcja Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii pod nazwą „pięć planetariów na pięćsetlecie" urodzin Mi­kołaja Kopernika w 1973 roku. Ale niezwykłość inauguracji działalno­ści planetarium piotrkowskiego bierze się stad, że ten nowy obiekt dydaktyki i popularyzacji astronomii powstał całkowicie w kraju, bez zagranicznych zakupów skomplikowanej aparatury, bez wielkich .na­kładów inwestycyjnych. Planetarium w Piotrkowie Trybunalskim zbu­dował nauczyciel fizyki i astronomii w I Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego mgr Zbigniew Solarz z grupą swych ucz­niów. Zarówno konstrukcja projektora, jak też adaptacja jednego z po­mieszczeń szkoły, zostały wykonane tzw. sposobem gospodarczym, bez żadnej dokumentacji w ciągu zaledwie dwóch lat. Pomogły w tym dzie­le również piotrkowskie zakłady pracy. Warto też dodać, że do apara­tury wyświetlającej stosowano wybrakowane elementy optyczne uzy­skiwane nieodpłatnie z Polskich Zakładów Optycznych w Warszawie. Ocenia się, że koszt budowy planetarium wyniósł zaledwie kilkanaście tysięcy złotych.

Ale najciekawszym przyrządem amatorskim prezentowanym w Piotrkowie Trybunalskim było oczywiście planetarium Zbigniewa Solarza (patrz zdjęcie na trzeciej stronie okładki). W jednej z sal lekcyjnych umieszczono półkolistą kopułę o średnicy 6 m i aparaturę wyświetla­jącą złożoną z około 50 rzutników o rozmaitym przeznaczeniu. Sercem aparatury jest kapsuła zawierająca 24 rzutniki wyświetlające około 6 tyś. gwiazd całego nieba. Możliwości planetarium są nie mniejsze niż np. planetarium w warszawskim Muzeum Techniki czy też w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni, a w niektórych przypadkach nawet je prze­wyższają (np. możliwość demonstracji zorzy polarnej). Oglądając seans na zakończenie uroczystości inauguracyjnych trudno było oprzeć się' wrażeniu, że nie- jest to urządzenie wyspecjalizowanej firmy Zeissa jak we wszystkich pozostałych planetariach w naszym kraju, ale dzieło praktycznie jednej osoby i do tego wykonane w tak krótkim czasie.

Miłym akcentem kończącym uroczystość otwarcia piotrkowskiego planetarium było poinformowanie zebranych o przyznaniu mgr Zbigniewowi Solarzowi nagrody Ministra Oświaty i Wychowania I stop­nia za 1981 rok. Również Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii wyróżniło twórcę planetarium swym najwyższym odznaczeniem — Złotą Honorową Odznaką PTMA, a I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego — okolicznościowym dyplomem.

 

Trzecia strona okładki: U góry — aparatura planetarium w Piotrkowie Trybunalskim z jej konstruktorem mgr Zbigniewem Solarzem. (Fot. B. Schlossberger). U dołu — globus Księżyca w skali l : 10 000 000 wykonany w 1970 roku przez Bolesława Schlossbergera; ciemne plamki widoczne na równiku są to otworki, które będą służyły do ustawienia ruchomej siatki selenograficznej (Fot, B. Schlossberger).

Czwarta strona okładki: Pomnik Mikołaja Kopernika (wzniesiony w 1973 roku) na tle budynku I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego (w którym mieści się nowe planetarium) w Piotrkowie Trybunalskim. U góry widoczny zegar słoneczny zaprojektowany i wykonany przez mgr Zbigniewa Solarza w 1978 roku (Fot. W. Schlossberger).